1. Rusça -de Halindeki Tekil İsimleri Tanıtan Sözcükler. Obje. Konuya Giriş

! GÖRÜNTÜ KALİTESİNİ SAĞ ALT KÖŞESİNDEKİ AYARLAR DÜĞMESİNDEN YÜKSELTEBİLİRSİNİZ.

Her modülün PDF formatında ayrı bir ders ile çalışma kitabı ve ortak sözlüğü mevcut.

Rusça -de Halindeki Tekil İsimleri Tanıtan Sözcükler. Obje. Konuya Giriş

Слова, описывающие существительные в предложном падеже единственного числа. Объект. Введение

Başlangıç seviye derslerinde isimlerin halleri ile tanıştık ve tekil isimlerin hal çekimlerini öğrendik. Rusça isim hallerini daha iyi anlayabilmeniz için; onları Türkçe ile kıyaslayarak öğrendik ve bu iki dilde isimlere yönelik sorulan soruların benzerlik ve farklılıklarına dikkat ederek Rusçada isim ve şahıs zamirlerinin nasıl çekildiğini gördük. Eğitimin başında Rusça isim hallerinin aklınızda daha kolay kalması için; onları Türkçe isimlerle adlandırdık ve bir süredir bu şekilde ilerledik. Fakat, daha sonra; Rusça isim hallerinin Türkçe isim halleri ile olan benzerliğinin bir noktadan sonra bittiğini ve Rusça isim hal sisteminin artık kendine özgün bir yöne doğru ilerlediğini ve genişlemeye başladığını gördük. O noktadan itibaren Rusça isim hallerine artık öz adı olan Padej (Падеж) ile hitap etmeye başladık ve tüm Padej’leri kendi öz isimleri ve özellikleri ile öğrenmeye devam ettik.

Rusçada bir ismin veya bir şahıs zamirinin hangi Padej’de çekileceğini aşağıdaki unsurlar belirler;

• ismin veya şahıs zamirinin bağlı olduğu fiil (fiil yönetimi);
• ismin veya şahıs zamirinin bağlı olduğu edat (edat yönetimi);
• ismin veya şahıs zamirinin kullanıldığı özel durum veya sabit gramer kalıbı
  (özel durumlar);
• ismin veya şahıs zamirinin bağlı olduğu bağlaç (bağlaç yönetimi, B1-B2).

Örneğin; Винительный падеж’i (кого? что?) inceleyelim.

Fiil Yönetimi
–любить кого? что? – kimi, ne sevmek
–видеть кого? что? – kimi, ne görmek
–идти куда? (на что? во что?) – nereye gitmek

Edat Yönetimi
-говорить про кого? что? – kim, ne hakkında konuşmak

Özel Durumlar
–‘когда?’ sorusuna cevap verirken haftanın günleri ile kullanım (во вторник, в среду);
–‘когда?’ sorusuna cevap verirken ‘каждый, целый, весь, назад, через’ gibi sözcüklerle (каждую неделю, целый день, весь месяц, неделю назад, через неделю);
–sabit kalıplarda kullanım (пальто на зиму – kışlık palto).

Öğrendiğimiz bilgilerle yolumuza devam ederek bu seviyede isimleri tanıtan sözcüklerin çekimlerini öğreneceğiz. Rusça sözcük öbeklerindeki bütün kelimeler bir ahenk içindedir: isim değişiyorsa onu tanıtan tüm kelimeler (‘bir’ rakamı dışında diğer asal sayılar hariç) isme ‘sorgusuz sualsiz’ uyumluluk göstermektedirler. Anlamanız gereken şu ki; Rus dilinde bir nevi ‘isim diktatörlüğü’ gibi bir durum mevcut. Fakat, isim de tek başına hareket edemiyor, o da bağlı olduğu fiil veya edata göre davranıyor. Rusça sözcüklerinin hiyerarşisini bir şema ile göstermek gerekirse şöyle olur: fiil / edat / bağlaç / belirteç / özel durumlar / sabit kalıplar → isim → ismi tanıtan sözcükler. Rusçada bir cümle kurabilmek için; bu dilin ‘sözcük hiyerarşisini’ her zaman göz önünde bulundurmalıyız: ismi tanıtan sözcüklerin çekimi ismin durumuna bağlı; ismin durumu ise birlikte kullanıldığı fiile, edada, bağlaca veya içinde bulunduğu sabit kalıp veya özel kullanım durumuna bağlıdır.

Temel seviye eğitimimizi Предложный падеж ’deki isimleri tanıtan sözcüklerin çekimi ile başlıyoruz. Bu derste ‘о ком? о чём? (kim hakkında? ne hakkında?)’ sorularına cevap isimleri ve onları tanıtan bazı sözcüklerin nasıl değiştiğini göreceğiz.

Думать о чём? – О доме (м.р.).
Ne hakkında düşünmek? – Bir ev hakkında (düşünmek).

Мечтать о ком? – О девушке (ж.р.).
Kimi hayal etmek? – Bir genç kızı (hayal etmek).

Говорить о чём? – Об озере (ср.р.) Байкал.
Ne hakkında konuşmak? – Baykal gölü hakkında (konuşmak).

Како́й это дом? – Bu nasıl bir ev?
Это большо́й и краси́вый дом. – Bu büyük ve güzel bir ev.

О како́м до́ме ты ду́маешь? – Hangi ev hakkında düşünüyorsun?
Я дума́ю об э́том большо́м и краси́вом до́ме. – Bu büyük ve güzel evi düşünüyorum.

О како́й деву́шке ты мечта́ешь?– Nasıl bir kız arkadaşı hayal ediyorsun?
Я мечта́ю о до́брой и краси́вой де́вушке.– İyi kalpli ve güzel bir kız arkadaşı hayal ediyorum.

О́зеро Ба́йкал како́е? – Baykal Gölü nasıl bir göl?
О́зеро Байка́л са́мое глубо́кое. – Baykal Gölü en derin göldür.

О како́м о́зере мы говори́м? – Hangi gölü konuşuyoruz?
Мы говори́м о са́мом глубо́ком о́зере. – En derin gölü konuşuyoruz.

Sözcüklerin nasıl değiştiğini izleyelim.

Gördüğünüz gibi, eril ve nötr isimleri tanıtan sözcükler –ом, dişil isimleri tanıtan sözcükler ise -ой son eklerini almışlar. Bu son eklerin bir de yumuşak versiyonları var: -ом → ем, -ём; -ой→ -ей

Son eklerin seçimi, sözcüğün son harfi veya gövdesine bağlıdır. Bu konuyu detaylı olarak bir sonraki derste göreceğiz.

Sıfatlarla Örnekler

• Како́е небо? – Nasıl bir gökyüzü?
• Си́нее небо. – Koyu mavi gökyüzü
• О како́м небе? – Hangi gökyüzü hakkında?
• О си́нем небе. – Koyu mavi gökyüzü hakkında
• Како́е мо́ре? – Hangi deniz?
• Чёрное мо́ре. – Karadeniz.
• О како́м мо́ре? – Hangi deniz hakkında?
• О Чёрном мо́ре. – Karadeniz hakkında.
• Кака́я трава́? – Nasıl bir çim?
• Зелёная трава. – Yeşil çim.
• О какой траве́? – Hangi çim hakkında?
• О зелёной траве. – Yeşil çim hakkında.

İşaret Zamirleriyle Örnekler

Како́й мужчи́на? Како́е пальто́? Кака́я де́вушка?
Hangi adam? Hangi palto? Hangi genç kız?

Э́тот / тот мужчи́на. Э́то / то пальто́. Э́та / та де́вушка.
Bu / şu adam. Bu / şu palto. Bu / şu genç kız.

О како́м мужчи́не? О како́м пальто́? О како́й де́вушке?
Hangi adam hakkında? Hangi palto hakkında? Hangi genç kız hakkında?

Об э́том / о том мужчи́не. Об э́том / о том пальто́. Об э́той / о той де́вушке.
Bu / şu adam hakkında. Bu / şu palto hakkında. Bu / şu genç kız hakkında.