Rusça Bileşik Bağlaçlar, Ara Sözcük ve Sözcük Öbekleri, Modal Takılar

İçerik

А и́менно – yani

А что – 1. ne yapacaksın? ne oldu ki? 2. yoksa, yahu

Где бы (özne) ни … – Nerede -se – sin, her yerde …

Да здра́вствует … ! – Yaşa, yaşasın …!

За грани́цей [zagraNİtsey] – yurtdışında

Ко́е в чём [KOyı fçöm] / ко́е о чём [KOyı açöm] – Bir şeylerden / bir şeyler hakkında

Ме́жду про́чим – Laf arasında, söz açılmışken, aklıma gelmişken

Не так ли? – Öyle değil mi?

Оттого́, что … – diği için, -diğinden

Причём тут (здесь) … [priÇOM tut (zdyes’)] – nin bununla ne ilgisi var?

Ра́ди того́, что́бы … – … uğuruna, için

Çeşitli Bağlaç ve Ara Sözcükler (Türkçe – Rusça)

Ра́ди того́, что́бы [radi taVO, ştobı] … – uğruna, için

Açıklama:

1. Amaç bildiren bağlaç
2. Mastar halindeki fiillerle birlikte kullanılır.
3. Yan cümle ana cümleden önce veya sonra yer alabilir

Örnekler:

Ра́ди того́, что́бы вы́учить ру́сский язы́к, Ахмет был готов на всё.
Ahmet, Rusçayı öğrenmek için her şeyi yapmaya hazırdı.

Ра́ди того́, что́бы стать стро́йной и краси́вой, Айлин села на стро́гую дие́ту.
Aylin, zayıf ve güzel olmak için sıkı diyete başladı.

Омер пришёл на встре́чу с Мюге ра́ди того́, что́бы помочь ей с рабо́той.
Ömer, Müge ile görüşmeye ona iş konusunda yardım etmek için geldi.

Зэхра реши́ла пойти́ к психо́логу ра́ди того́, что́бы поборо́ть в себе́ страх темноты́.
Zehra, içindeki karanlık korkusunu yenmek için psikoloğa gitmeye karar verdi.

Оттого́, что [attaVOşta] … – diği için, -diğinden

Açıklama:

1. Sebep bildiren bağlaç
2. Yan cümleyle ana cümle arasındaki dolaysız sebep-sorgu ilişkisini ifade eder.
3. Yan cümle ana cümleden önce veya sonra yer alabilir

Örnekler:

А́нна о́чень волнова́лась оттого́, что пе́рвый раз идёт на встре́чу.
Anna görüşmeye ilk defa gideceği için çok heyecanlanıyordu.

На нас все вокру́г смотре́ли оттого́, что мы бы́ли оде́ты не так как все.
Herkes gibi giyin olmadığımızdan etrafta herkes bize bakıyordu.

Андре́й вздро́гнул оттого́, что кто-то си́льно закрича́л.
Birisi çok bağırdı için Andrey ürperdi.

• Отчего́ ты тако́й печа́льный?
• Оттого́, что заболе́ла моя соба́ка.
• Neden bu kadar hüzünlüsün?
• Köpeğim hastalandığı için.

Не так ли? [niTAKli] … – Öyle değil mi?

Açıklama:

1. Olumlu cevap beklentisini gösterir
2. Soru cümlesinin sonunda yer alır

Örnekler:

Ты уже прочита́л э́ту кни́гу, не так ли?
Bu kitabı okudun, değil mi?

Ты то́же так ду́маешь, не так ли?
Sen de öyle düşünüyorsun, değil mi?

Да здра́вствует [daZDRAstvuyit] … ! – Yaşa, yaşasın …!

Açıklama:

Birisine, bir şeye gelişme, başarma dileğiyle yapılan esenleme niteliğinde haykırış. Bir sevincin, bir mutluluğun coçkusunu anlatmak ya da bir başarıyı kutlamak, alkışlamak için söylenir.

Örnekler:

Да здра́вствует мир и дру́жба ме́жду наро́дами!
Yaşasın, halklar arası barış ve dostluk!

Да здра́вствует мир во всём ми́ре!
Yaşasın, tüm dünyada barış!

Да здра́вствует на́ша вели́кая Ро́дина!
Yaşasın, yüce vatanımız!

Где бы (özne) ни [GDYEbı … ni] … – Nerede -se – sin, her yerde
где бы ни = везде́, повсеме́стно – her yerde

Açıklama:

Geçmiş zamanda çekilmiş fiilerle birlikte kullanılır. Yüklemden önce yer almaz.

Örnekler:

Где бы он ни е́здил, он всегда́ вспомина́л свой дом.
Nerede olursa olsun hep evini hatırlıyordu.

Где бы ты ни появля́лась, все тебе́ ра́ды.
Ortaya nerede çıkarsan çık, herkes seni görmekten mutlu oluyor.

Где бы мы ни пра́здновали Но́вый Год, он всегда́ прохо́дит великоле́пно.
Yıl Başını nerede kutlarsak kutlarız, o hep harika geçiyor.

Где бы она́ ни рабо́тала, у неё всегда́ возника́ют одни́ и те же пробле́мы.
Nerede çalışsa çalışsın ortaya hep aynı sorunları çıkıyor.

А и́менно [aİminna] – yani
а и́менно = то есть (т.е.)

Açıklama:

Bir önceki cümlenin açıklama bekleyen öğesiyle ilgili yan cümleyi bağlar

Örnekler:

Я сейча́с до́лжен быть с тем, кому́ бо́льше всего́ ну́жен, а и́менно с мое́й больно́й жено́й.
Şuanda bana en çok ihtiyacı olanın yanında olmalıyım. Yani hasta karımın yanında.

Я жду вас всех на день моего́ рожде́ния, а и́менно пя́того февраля́.
Hepinizi doğum günüme bekliyorum. Yani beş Şubatta.

Посади́ э́ти цветы́ в самом краси́вом ме́сте в саду́, а и́менно во́зле фонта́на.
Bu çiçekleri bahçemin en güzel yerine dik. Yani çeşmenin yanında.

Ме́жду про́чим [MYEJdu PROçim]
-laf arasında
-söz açılmışken, aklına gelmişken (çok önem vermeden)

Açıklama:

Bu sözcük öbeği cümlenin içinde belirteç veya ara sözcük olabilmekte.

‘Laf arasında’ anlamında belirteç olduğu örnekler:

Во вре́мя бесе́ды Мари́на ме́жду про́чим сказа́ла, что уже потемне́ло и пора идти́ домо́й.
Sohbet ederken Marina laf arasında havanın karardığını ve eve gitme vaktinin olduğunu söyledi.

На собра́нии дире́ктор ме́жду про́чим предупреди́л, что нас ждут нелёгкие дни.
Müdürümüz toplantıda laf arasında bizi zor günlerin beklediğini uyardı.

‘söz açılmışken, aklına gelmişken’ anlamında ara sözcük olduğu örnekler:
ме́жду про́чим = кста́ти = к сло́ву сказа́ть

Он, ме́жду про́чим, зна́ет пять языко́в.
Aklıma gelmişken, beş dil biliyor.

Я её, ме́жду про́чим, о́чень хорошо́ зна́ю.
Söz açılmışken, onu çok iyi tanıyorum.

ко́е в чём [KOyı fçöm] / ко́е о чём [KOyı açöm]
ко́е в чём [KOyı fçöm] – bazı şeyleri, bazı konularda
ко́е о чём [KOyı fçöm] – bir şeylerden (şüphelenmek)

Açıklama:

‘ко́е что – bir şeyler’ Belirtisiz zarfın -de hali (п.п. – о чём?)

Он оказа́лся о́чень спосо́бным ученико́м и, да́же, ко́е в чём обогна́л своего́ учителя.
Çok yetenekli bir öğrenci çıktı ve bazı konularda öğretmenini bile geçti.

Э́тот па́рень не так уж и глуп, он ко́е в чём разбира́ется.
Bu genç o kadar da bilgisiz değil, bazı şeyleri anlıyor.

Мать ко́е о чём дога́дывалась.
Anne, bir şeylerden şüpheleniyordu.

Друзья́ стоя́ли в темноте́ и ко́е о чём ти́хо шепта́лись.
Arkadaşlar karanlıkta durup bir şeylerden yavaş fısıldayarak konuşuyorlardı.

причём тут (здесь) … (yalın haldeki isim) [priÇOM tut (zdyes’)]
-nin bununla ne ilgisi var?, bunun … ile ne ilgisi var?

Açıklama:
Soru cümlesinde kullanılan bir ifade

Причём тут я? Я да́же не слы́шал об э́том.
Benim bununla ne ilgim var? Bu konudan haberim bile yok.

Причём тут мой сын? Он да́же не́ был сего́дня в шко́ле.
Oğlumun bununla ne ilgisi var? Bugün okula bile gitmedi.

• Ты не спишь и не ешь. Ты что, влюблена́?
• Причём тут любо́вь?! У меня́ экза́мены на но́су!
• Sen ne uyuyorsun ne de yemek yiyorsun. Aşık mı oldun yoksa?
• Bunun aşkla ne alakası var?! Sınavlarımın eli kulağında! (Çok yakında sınavlarım var)

за грани́цей [zagraNİtsey] – yurtdışında

Açıklama:

где? sorusuna cevap veren bir yer belirteci.
за грани́цей = за рубежо́м = за преде́лами свое́й страны
грани́ца = рубе́ж = переде́л – sınır

Ири́на сейча́с за грани́цей, она́ в А́нглии.
İrina şuanda yurtdışında, İngiltere’dedir.

Он ни ра́зу не́ был за грани́цей.
Bir kez bile yurt dışına çıkmadı.

Она́ до́лго жила за грани́цей и хорошо́ зна́ет францу́зский язы́к.
Uzun süre yurtdışında yaşadı ve iyi Fransızca biliyor.

а что [aŞTO] – 1. n’apıcaksın? n’oldu ki? 2. yahu; yoksa

Açıklama:

1. ‘А что?’, konuşma dilinde cevap mahiyetinde kullanılan bir modal takısı
   А что? = почему спрашиваешь? (neden soruyorsun?)
2. ‘А что’, sorunun anlamını pekiştirmek için kullanılan kip takısı.
3. n’apıcaksın? n’oldu ki?

• Ты сегодня идёшь к Андрею? – Bugün Andrey’e gidecek misin?
• А что? – N’apıcaksın?
• Если идешь, то возьми и меня собой. – Gideceksen beni de yanına alır mısın?
• У тебя есть сто рублей? – 100 Rublen var mı?
• А что? – N’apıcaksın?
• Если есть, хотела занять. – Varsa borç alacaktım.

2. yahu; yoksa

А что, ты тоже здесь работаешь?
Yahu, sen de mi burada çalışıyorsun?

А что, твой парень на свидание не пришёл?
Yoksa erkek arkadaşın buluşmanıza gelmedi mi?