Ukrayna Hakkında
Karadeniz’in kuzey kıyısında yer alan Ukrayna, 1991 yılında Rusya’dan ayrılarak bağımsızlığını ilan etmiş bir ülkedir. Kiev kenti Ukrayna’nın başkentidir.
Ukrayna’da 7-17 yaşları arasında eğitim mecburi ve parasızdır. Eğitim Ukraynaca yapılmaktadır. Ayrıca Rusça, Moldavya dili, Lehçe, Bulgarca, Macarca, Fransızca, Almanca, İspanyolca ve İngilizcenin kullanıldığı okullar da vardır.
Ülkede 140’tan fazla yüksek öğretim kurumu ile Ukrayna Cumhuriyeti Bilimler Akademisine bağlı çok sayıda ilmi çalışmalar yapan kurum vardır. Ukrayna’da okuma yazma bilmeyen hiç yok gibidir.
Kuzeyinden güneyine 893 km, doğusundan batısına 1316 km’dir. Yüz ölçümü 603,7 km2′dir. 2013’te nüfus 45,5 milyondu. 14 milyonu (%28) diğer ülke vatandaşlarından oluşmaktadır: Ruslar, Beyaz Ruslar, Moldovalılar, Bulgarlar, Polonyalılar, Macarlar, Romanlar, Yunanlar, Tatarlar, Ermeniler, Çingeneler, Kırım Tatarları, Almanlar ve diğerleri.
Ukraynanın 2/3 ü verimli arazidir ve siyah toprak çoğunluktadır. Siyah topraklar dünyanın en verimli toprağı olarak bilinmektedir. Uzmanlara göre dünyadaki siyah toprağın 1/4 ü Ukrayna’dadır.
En büyük nehri Dnipro Nehridir.
Ukrayna’nın Kısa Tarihi
İlk Slavların bugünkü Ukrayna topraklarında görülmesi M.S. 6. yy’a uzanır. Efsaneye göre, Kiev şehri 5. yy’ın sonlarında, 6. yy’ın başlarında Kiy, Şek ve Koriv isimli üç erkek ve Lıbid isimli kızkardeşleri tarafından kurulmuş ve şehre, en büyük kardeş Kiy’in adı “Kyiv” olarak verilmiştir.
Kiev merkezli olarak kurulan ve 9. yy’ın sonları itibariyle bölgedeki diğer Doğu Slav kavimlerini de bünyesinde bir araya getiren Kiev Rus, tarihteki ilk Slav devletidir. Dokuzuncu yüzyıldan itibaren güçlü bir devlet olmaya başlamış ve Prens Volodimir’in 988’de Hrıstiyanlığı devletin resmi dini olarak kabul etmesinden sonra başta Bizans olmak üzere bölgede yerleşik milletlerle siyasi ve kültürel temasları artmıştır.
Hrıstiyanlık Rusya’ya Kiev yoluyla geçmiş ve 11. yy’da Kiev, Hıristiyanlık aleminin en büyük merkezlerinden biri haline gelmiştir. Büyük göçlerin yolu üzerinde olan Kiev Rus toprakları sürekli istilalara maruz kalmış, komşu Litvanya, Lehistan ve Rusya’nın egemenliği altına girmiş, 1648’de Lehistan’a karşı ayaklanma sonucu Kiev ve bir kısım topraklar kurtarılmış, ancak komşularla başedilemeyince 1654 Pereyaslav Antlaşması ile Rusya ile birleşme yoluna gidilmiş ve bu tarihten sonra Rusların egemenliği altına girilmiştir. Bu arada, sık sık cephe değiştiren Ukrayna Kozakları 1648-1654 arası dönemde kısa bir süre ve daha sonra 1670’ler civarında yine kısa sürelerle Osmanlı himayesi altına girmişlerdir.
Ülke, yüzyılın başında Polonya ve Rusya arasında paylaşılmış, Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra 1918-1922 arası kısa bir bağımsızlık döneminin ardından tümüyle SSCB’ye bağlı bir cumhuriyet olmuş, bu arada İkinci Dünya Savaşı sırasında Alman işgaline uğramıştır. SSCB’nin dağılma sürecine girmesi üzerine Parlamento 24 Ağustos 1991’de Ukrayna’nın bağımsızlığını ilan etmiştir.
XIV. Yüzyılda Altınordu Hükümdarlığı Kırım’a girerek Kırım Tatar Hanlığını kurmuştur (1466). Kurucusu Hacı Giray Han’dır. Osmanlı orduları ise Kırım sahillerine 1475’te gelerek Kerç Boğazı’nda Yenikale, Sivastopol civarında Inkerman ve bugünkü Yevpatorya’da Gezle kalelerini inşa etmiş ve Kırım Hanlığını vergiye bağlamışlardır. 1509 tarihinden itibaren Kanuni Sultan Süleyman Şehzadeliği sırasında bir kaç yıl Kefe’de (Feodosya) Sancak Beyi olarak ikamet etmiştir. 1774 Küçük Kaynarca Anlaşması ile Kırım Osmanlı İmparatorluğu’ndan bağımsızlığını almış, 1783 yılında ise, Şahin Giray Han zamanında Kırım Rusya’ya bağlanarak Kırım Tatar Hanlığı son bulmuştur. 2014 yılında Rusya Kırım’ı ilhak etmiştir. O tarihten beri Kırım’ın statüsü Ukrayna ve Rusya arasında itilaflı bir konu halindedir.
Kuzey Karadeniz kıyılarının Kırım dışındaki kısımları da Osmanlı İmparatorluğu’nun yakın egemenlik çevresini oluşturmuştur. Bu amaçla bugünkü Güney-Batı Ukrayna’da (Kamyanets Podilski) inşa olunan Küçükistanbul ve Hotin Kaleleri ile İpek Yolu denetim altına alınmış ve Eflak-Boğdan’a seferler düzenlenmiştir. Odesa liman şehri de uzun süre “Hacıbey” olarak anılmıştır.
1853-56 Kırım Savaşlarında 30 bin civarında Osmanlı askeri şehit olmuştur. 1. Dünya savaşında Galiçya Cephesinde yapılan savaşları da içerecek biçimde Ukrayna’da 22 şehitliğimiz vardır. Kırım Şehitliği anıtımız 2004 yılında Sivastopol’da açılmıştır.
İkinci Dünya Savaşı sırasında Ukrayna bağımsızlığını kazanmayı tekrar denemiş ancak başarılı olamamıştır. Stalin rejimi Ukrayna’daki milliyetçi hareketi bastırmıştır.
1986’daki Çernobil felaketine kadar Sovyet Rusya ile uyum içinde yaşayan Ukraynalılarda, bu tarihten sonra milliyetçilik düşünceleri tekrar canlanmaya başlamıştır.
Sovyet Rusya’nın dağıldığı dönemde, 24 Ağustos 1991’de Ukrayna bağımsızlığını ilan etmiştir. Bu tarihte ayrıca Rusya ve Beyaz Rusya’yla birlikte Bağımsız Devletler Topluluğunun kurucu üyelerinden birisi olmuştur.
